سوال‌های رایج خریداران آثار هنری
گالری ایده با حدود ۱۲ سال سابقه، در کنار فعالیت‌های گسترده هنری در زمینه هنرهای تجسمی، در زمینهٔ خرید و فروش آثار هنرمندان نیز مشغول به فعالیت است. از همین رو گالری ایده وظیفه خود می‌داند تا اطلاعات لازم جهت خرید آثار هنری را در اختیار علاقه‌مندان قرار دهد. سوال‌هایی که در ادامه می‌آید سوال‌های پرتکراری هستند که در ذهن اغلب خریداران وجود دارد و پاسخ‌هایی که ما به آن‌ها داده‌ایم، علاقه‌مندان را یاری می‌کند تا با درک و دانش بیشتری اقدام به خرید کنند و درنهایت از خرید خود راضی باشند.
به خرید آثار هنری علاقه دارم اما حس می‌کنم دانش کافی در این زمینه ندارم
شاید برای افرادی که به تازگی علاقه‌مند به خرید آثار هنری شده‌اند بهتر باشد که برای مدتی به جستجو و گردآوری اطلاعات دست بزنند و تا زمانی که اطلاعاتشان به سطح مطلوب نرسیده اقدام به خرید نکنند.
اگر شما هم تازگی به این جمع پیوسته‌اید به نکاتی که در ادامه می‌آید، توجه کنید:
خود را محدود به یک یا دو گالری نکنید و اجازه دهید تا با همه گرایش‌های موجود، چه در دنیای آنلاین و چه در جهان واقعی روبه‌رو شوید. باب گفتگو را با هنرمندان و مجموعه‌داران باز کنید و ببینید آن‌ها چه معیارهایی برای خلق و گردآوری دارند. به‌تدریج و با قرار گرفتن در معرض هنرهای مختلف متوجه می‌شوید که دقیقا چه سبک یا سبک‌هایی را دوست دارید و سلیقه شما چقدر با دنیای هنر همخوانی دارد. به‌تدریج در این زمینه مسلط‌تر عمل می‌کنید و لذت همراهی با آثار هنری بدون تردیدهای دائمی را تجربه می‌کنید. پس از آن است که می‌توانید وارد دنیای خرید آثار هنری شوید و علایقتان را گردآوری کنید.
می‌دانم به چه گرایش‌های هنری علاقه دارم اما نمی‌دانم چطور می‌توانم به این آثار دسترسی پیدا کنم؟
علاقه به هنر چیزی نیست که در جایی متوقف شود، علاقه به هنر یک مسیر بی‌پایان است که همیشه ادامه دارد، به این معنی که شما هیچ وقت در آن متوقف نمی‌شوید؛ پس توجه و یادگیری خود را باید همیشه به روز نگه دارید و پیرایش کنید و فرصت آشنایی با گرایش‌های مختلف را از خودتان دریغ نکنید. هرچقدر که دانش شما بیشتر می‌شود، اطمینان شما هم نسبت به علایقتان بیشتر می‌شود. نسبت به اصطلاحات و کلمات جدیدی که می‌شنوید، هشیار باشید زیرا با داشتن همین کلید واژه‌ها است که شما به آثار، گالری‌ها و مجموعه داران مورد علاقه‌تان می‌رسید. با جستجو، تحقیق و گفتگو به آثار مد نظرتان نزدیک می‌شوید و هنرمندان محبوبتان را پیدا می‌کنید.
آیا می‌توان به خرید اثر هنری به نوعی سرمایه‌گذای نگاه کرد؟
بله، آثار هنری نه تنها زیبایی، معنا و تفاوت را به محیط کار یا محیط زندگی ما وارد می‌کنند بلکه جایگاه ما به‌عنوان یک هنردوست را در جامعه متمایز می‌سازند و این تمایز می‌تواند نوعی سرمایه‌گذاری هم باشد. شما با داشتن هنر، نشان می‌دهید که در جایگاهی متفاوت هستید و این نکته را تنها افرادی متوجه می‌شوند که آن‌ها هم از این درک برخوردار باشند. هنر، یکی از معدود چیزهایی است که جهان امروزی را به معنای واقعی آن غنا می‌بخشد و این تمایز و یگانگی اثر هنری، ارزش خود را در دنیای سرمایه‌گذاری هم نشان می‌دهد.
کارهای هنرمندان در بازار خرید و فروش آثار هنری، با توجه به یکتایی، غنا و تجربه جدیدی که خلق می‌کنند، ارزش مادی خود را هم افزایش می‌دهند و شما می‌توانید به آن به نوعی سرمایه‌گذاری معنوی نگاه کنید که می‌تواند سرمایه مادی را هم با خود به همراه بیاورد.
با این‌حال خود را درگیر قیمت احتمالی اثر هنری در آینده نکنید و با توجه به شرایط موجود، سرمایه موجود و لذتی که از خرید آن نصیبتان می‌شود، خرید انجام دهید.
چطور اقدام به خرید کنم؟
پیش از هرچیز بدانید که سرمایه خرید آثار هنری را از منابعی که برای زندگی روزمره کنار گذاشته‌اید، تأمین نکنید و با خریدهای کوچک شروع کنید. زمانی که چند اثر هنری خریداری کردید و تا حدودی با این روش آشنا شدید، می‌توانید با فکر و ذهن آزادتری به خرید و گردآوری آثار هنری بپردازید.
وقتی با بازار هنر و هنرمندان محبوبتان بیشتر ارتباط گرفتید، بهترین روش این است که آثار ممتاز هنرمندان را خریداری کنید. به جای این که سرمایه خود را صرف آثار کم‌مایه یا متوسط بکنید، می‌توانید از هنرمندانی خریداری کنید که قیمت آثارشان با بودجه شما همخوانی دارد. یادگیری همیشه بر خرید مقدم است، بنابراین وقت بگذارید و روی خریدهای خود تحقیق کنید تا از نتیجه خرید خود راضی باشید و راضی باقی بمانید.
چطور کیفیت آثار را تشخیص دهم؟
باب گفتگو را با هنرمندان، گالری‌دارها، مجموعه‌دارها و حتی بازدیدکنندگان آثار هنری باز کنید و اطلاعات کسب کنید. هرگز به یک منبع متوسل نشوید، بلکه ماجرا را از زوایای مختلف ببینید و اطلاعات متفاوت را گردآوری کنید و سپس به آن‌ها نظم بدهید. همیشه ذهن نقاد خودتان را احضار کنید و از این که چیزهایی را نمی‌دانید، نترسید و بپرسید. مواقع بسیاری حس اولیه شما درباره یک اثر هنری درست است، چه به آن علاقه داشته باشید و چه از اثری خوشتان نیاید. به احساساتتان توجه کنید و اجازه ندهید که نداشتن دانش لازم موجب خرید، یا مانع خرید شما شود یا در موقعیتی قرار بگیرید که با تردید اقدام به خرید کنید.
اطلاعات جمع کنید، سوال کنید، به شک خودتان اهمیت دهید و درنهایت با درایت و اطمینان از اصالت اثری که می‌خرید اقدام به خرید کنید.
چطور اثر هنرمند مورد علاقه‌ام را خریداری کنم؟
اول از همه می‌توانید اطلاعات کسب کنید که هنرمند مورد علاقه شما با چه نهادها، گالری‌ها و مجموعه‌دارانی در ارتباط است. پس از آن می‌توانید نسبت به قیمت آثار اطلاعات بگیرد و اگر از توان مالی خرید خوبی برخوردار هستید، به آثار تراز اول هنرمند توجه نشان دهید و در وهله بعد به آثاری که در رتبه‌های بعدی قرار دارند؛ زیرا آثار تراز اول همیشه مورد استقبال هستند و شما نگران کم شدن ارزش مالی اثر خریداری شده خود نخواهید بود و می‌توانید بر ارزشمندی همیشگی آن و حتی بالا رفتن قیمت آن به مرور زمان اعتماد کنید.
بهتر است آثار هنرمندان سرشناس را خریداری کنم یا به هنرمندان نوظهور توجه کنم؟
اگر شما یکی از علاقه‌مندان به هنر هستید باید توجه داشته باشید که خرید آثار هنری صرفا برای سرمایه‌گذاری نیست بلکه شوق و علاقه‌ای که در آن است، افراد را به سمت خرید سوق می‌دهد. بنابراین اگر فقط دنبال سود مالی هستید شاید بهتر باشد فقط به خرید آثار هنرمندان سرشناس و آثار تراز اول فکر کنید اما اگر یک عشق ِهنر هستید و دوست دارید تا هنرمندان محبوب خودتان را حمایت کنید و آثار آن‌ها را در کلکسیون شخصی خود داشته باشید باید بدانید که خرید آثار هنری هنرمندان نوظهور دارای ریسک بالایی است که از یک سو امکان بالارفتن ارزش این آثار به شدت وجود دارد و از سوی دیگر این امکان وجود دارد که این هنرمند پس از درخشش‌های اولیه، فضای خلق را ترک کند و روند هنری او در جایی متوقف شود.
بنابراین اگر از خرید آثار هنری آن چنان که باید لذت نمی‌برید فقط به آثار هنرمندان سرشناس و تثبیت شده روی بیاورید، چرا که ارزش این آثار در بلندمدت روند نزولی نخواهد داشت.
چطور مطمئن شوم قیمت پیشنهادی منصفانه است؟
اولین راه برای رسیدن به منصفانه بودن قیمت اثر هنری، این است که بدانید قیمت‌گذاری بر اساس چه اصولی انجام می‌شود، این سوال را در وهله اول می‌توانید از مجموعه‌دار، گالری‌دار یا خود هنرمند بپرسید. ببینید چه شاخصه‌هایی روی قیمت گذاری آثار هنری تأثیرگذار بوده است. هیچ کدام از افرادی که با آن‌ها صحبت می‌کنید نباید نسبت به پرسش‌های شما احساس ناخوشایندی داشته باشند و خود شما هم نباید بابت این پرسش‌ها احساس شرمساری کنید. شما به عنوان خریدار حق دارید تا از چند و چون قیمت‌گذاری آگاه باشید، بنابراین سوالات خودتان را بدون واهمه بپرسید و اطلاعات خودتان را در زمینه قیمت‌گذاری آثار هنری بالا ببرید زیرا قیمت‌گذاری آثار هنری بر اساس درخواست، یکتایی و شهرت هنرمند متغیر است.
جستجوگر باشید و از افراد مطلع دیگری که می شناسید راهنمایی بخواهید. از کتاب و اینترنت هم می‌توانید در این زمینه کمک بگیرید و فهرست قابل اعتمادی از قیمت آثار هنری کسب کنید.
کلام آخر
اگر در زمینه خرید و فروش آثار هنری، تازه‌کار هستید، طبیعی است که تا حدودی با احتیاط حرکت کنید. پیش از هر چیز کنجکاو باشید، بپرسید، جستجو کنید و سبک و سیاق مورد علاقه خودتان را کشف کنید و از خرید کارهای کوچک و کم قیمت‌تر شروع کنید و اجازه دهید که در طی مسیر به پختگی لازم برسید. از مشاوران هنری بهره بگیرد و در این زمینه مهارت کسب کنید. شما با صبر و به مرور زمان می‌توانید به یک حامی هنر و خریدار حرفه‌ای بدل شوید.