آنتونی تاپیس

آنتونی تاپیس (سیاه با دو لوزی 1963)

آنتونی تاپیس یکی از مشهورترین نقاشان معاصر اروپاست که جوایز بسیاری از جمله جایزۀ ولاسکس را برای آثار خود طی دوران فعالیت هنری‌اش کسب نمود. او اهل کاتالان اسپانیا، نقاشی را از سال 1946 میلادی و در حالیکه بیست و سه سال داشت، آغاز کرد.

این نقاش تنها نمایندۀ اسپانیا در جنبش اروپایی-آمریکایی «اکسپرسیونیسم انتزاعی» است. دو اثر مربوط دورۀ اکسپرسیونیسم انتزاعی این نقاش جز آثاری است که در اختیار موزۀ هنرهای معاصر ایران قرار دارد. تاپیس در سال ۱۹۴۸ جنبش هنری سال های پس از جنگ را بنا نهاد. توجه به ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه در زمان خلق اثر، از بنیادی ترین اصول این جنبش هنری است. تاپیس در سال ۱۹۵۳ استفاده از رسانه های متنوع و متفاوت را در خلق آثار باب نمود. تاپیس در آثارش خاک رس و پودر سنگ مرمر متفاوت از نظر رنگی به آثارش افزود، او همچنین از کاغذ باطله و سیم و تکه پارچه (نقاشی خاکستری و سبز، گالری تیت لندن، ۱۹۵۷) برای آفریدن لحظاتی تاثیرگذار استفاده کرد. وی حدود ۲۰ سال (در دهه های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰) جهان را تحت تاثیر خلاقیت و تکنیک های بدیع ترکیب موادی خود قرار داد.

او در دهه ۱۹۷۰ تحت تاثیر هنر پاپ قرار گرفت. تاپیس در همین سال‌ها اشیای زندگی روزمره انسان را به آثارش وارد نمود. سازه هایی از جنس رنگ و روغن و ماسه می ساخت و روی آنها را با مجموعه ای نامنظم و پراکنده از نشانه ها و نمادها خراش داد. فرم‌ها، رنگ و ترکیب‌بندی در آثار وی، نمایانی از آمیزه‌های نوگرایی و اکسپرسیونیسم در سایه دادائیسم و سوررئالیسم است. در دهه 1960-70 هنر امریکا به تدریج از صحنه هنر مدرن دور می‌شد. از میان موتیف‌های تکراری در آثار تاپیس می توان به شکل صلیب در اندازه ها و نسبت های متفاوت؛ حرف A و T اشاره کرد، البته هرکدام از این تکرارها مفهوم خاص خود را دارند.

این دو حرف آغازین نام هنرمند و همسرش هستند. همچنین T را می توان فرمی ناقص از صلیب دانست که در ترکیب با دیگر عناصر آثار تاپیس، مفهوم مورد نظر هنرمند را به مخاطب منتقل می‌کند. تاپیس یکی از پیروان انتزاع‌گرایی نوین بود. وی نقاشی خود آموز از سال 1946 است که اولین نمایشگاه خود در سال 1951 در بترسلون برپا کرد. شاخصه آثار وی مواد و ترکیبات سطح و بافت با استفاده از دورنگ است. که متاثر از آثار فوتریه ماده‌گرا(تاشیسم) است. وی مخاطب را با تناقض میان هنر افراطی و هنر بنیادی تحت تاثیر قرار می‌دهد.

تفکرات لیبرال و چپ گرایانه بارسلون از عوامل این دوگانگی در آثار اوست. با این حال معنا و مفهوم آثار تاپیس عمیق تر از آن است که به راحتی اشاره ای به سیاست های ژنرال فرانکو داشته باشد. اثر زیر با عنوان سیاه با دو لوزی (تصویر5-4) برداشت وی از سیاست های بارسلون بعد از جنگ است. مترال آن از پارچه های دست سازی است که خود ساخته با مواد و متریالهای ترکیبی از پودر سنگ مرمر و خلک رس که با خراشید بر روی آن نقوشی سمبلیک ایجاد نموده است. دولوزی بر سطحی سیاه، حکم دری بسته را دارد. فلشی که در پایین حتی با خط عمودی که اثر را به دونیم تقسیم کرده متقاطع نیست و سر فلش به سمت راست متمایل است.

در دوسوی اثر انگار جایگاهی از قفل رویت می‌شود که ردی از نبود آزادی بیان در عصر فرانکو دارد.  ضمختی اثر شاید نشان از ربع و وحشت سیاست های بارسلون در دهه 1960 باشد، گویی در مقابل درب زندان هستی و راهی برای فرار نیست. این اثر مدرن با ترکیب بندی و مواد و متریال خاص خود نوید از تحولات جریاناتی که به آن پست‌مدرن گوییم در درهه 1960 اروپا می‌دهد.