مالکیت دیجیتال اثر هنری

وعده کنترل NFT (توکن های غیر قابل تعویض) در بازار هنر معاصر

هنرمندان همیشه به دنبال روش هایی هستند تا با بوجود آوردن سیستم های مالی و حقوقی، توجه مجموعه­ داران و دلالان را نسبت به تعاملات کاری بهتر در دنیای هنر جلب کنند. این رفتار باعث شده تا  بعضی افراد به تجربه NFT – توکن های غیر قابل تعویض_ روی بیاورند. این تکنولوژی نوعی قرارداد هوشمند است که در بلاکچین رمزگذاری می­شود، بطوریکه حقوق مالکیت و فروش مجدد برای یک اثر هنری خاص دیجیتال را تعیین می­کند. این حقوق معمولاً در قرارداد درج شده اما در جای دیگری میزبانی می­شود. همچنین هنرمندان این امکان را دارند تا از حق امتیاز خود در زمان فروش یک اثر هنری توسط یک گالری یا حراجی محافظت کنند.

تاکنون اکثر NFT های موجود در سیستم عامل­هایی­ مانند SuperRare و Foundation توسط هنرمندان انفرادی بوده است که آثار آنها بدون نمایش در گالری به فروش رسیده است، این امر نشان می­دهد که بسیاری از هنرمندان امیدوارند با استفاده از این فناوری بازار هنر سنتی را به طور کامل دور بزنند. در بیشتر موارد، آثار هنری NFT هنوز اهمیت خود را به عنوان آثار فرهنگی نشان نداده اند. برای هنرمندان اهمیت واقعی این فناوری، در پتانسیل آن برای شفافیت و کنترل بیشتر بر روی مبادلات نهایی آثار استودیو­های هنری، وام­های مالی و قراردادهای فروش گالری است.

مدت­ها قبل از NFT، بسیاری از هنرمندان به دلایل عملی و هنری از ابزارهای مالی جایگزین و اسناد قانونی برای کنترل هنر خود استفاده می­کردند. برای مثال ایوکلین در پرفورمنس خود (مناطق حساس تصویری غیرمادی1962) در ازای فروش مناطق خالی هوا، طلا دریافت می­کرد و به خریدار رسیدی تحویل می­داد. در ادامه نمایش و با موافقت خریدار مبنی بر سوزاندن رسید، او نیمی از طلا را در رود سن می­ریخت و در آخر تنها چیزی که بر جای می­ماند یادداشت این انتقال بود. در حقیقت این اثر بسیار شبیه به اتفاقی است که در بازار ارز دیجیتال هنر امروز در حال روی دادن است.

امروزه آثاری مانند کارهای دیواری لارنس وینر نیز شامل شابلون­های قابل تعویض و تاسیسات قابل جابجایی است که با گواهینامه های احراز هویت غیرقابل برگشت به افراد منتقل می­شود. زوج هنرمند کریستو و ژان کلود نیز برای بدست آوردن بودجه پروژه­های عظیم عمومی خود – پوشاندن بناها با الیاف-، ماهیت اخذ شده­ای از کارهایشان را می­فروختند تا ارزش مالی هنر خود را با این روش مضاعف کنند و حس مالکیت را به خریداران بدهند. میشل چین هم در اثر Digital Zones of Immaterial Pictural Sensibility (2017) که بازتولید دیجیتالی اثر ایو کلین است و  قسمتی از مجموعه­ای با نام “فضاهای خالی دیجیتال مملو از حساسیت هنری غیرمادی” می­باشد، با نام ERC 20  دربلاکچین Ethereum به فروش رسانده است.

لارنس وینر

او با این کار ویژگی غیرمادی سیستمی را که رمزنگاری تولید می­کند برجسته می­سازد. امروزه فرایندهای مالی در بستر­های جدید دیجیتال، نه تنها اشیا هنری را با توافقات قانونی جدید تحت تاثیر قرار داده­اند بلکه اثر هنری را نیز به عنوان یک ابزار “نظری” دارای ارزش پولی و قابل تغییر نشان می­دهند. ابزاری که به علت عدم کاهش ارزش­، وسیله امنی برای نگهداری دارایی­ ها می­باشد. این فرایندها استفاده ­های خلاقانه­ ای نیز دارند. برای مثال از NFT به عنوان راهی برای ایجاد سرمایه­گذاری کوچک در پروژه­ های جدید استفاده می­شود، سرمایه­ گذاری که در روش­های سنتی بسیار دشوار است.

به تازگیNFT با اثر هنری اندروید سوفیا- اثر خلاقانه ای از روبات­های هنسن مستقر در هنگ کنگ- که در بلاکچین nifty getaway به حراج گذاشته شده، همکاری کرده است. این تیم طی فرایندی به اندروید آموزش داده تا چگونه در شبکه­های عصبی خود با الگو گرفتن از نمونه­ نقاشی­های تاریخی و معاصر نقاشی کند. همچنین آنها توانسته­اند موتور­های حرکتی او را برای کار با قلم ­مو برنامه­ ریزی کنند و قسمت جدیدی را نیز به عنوان دسترسی به مجموعه داده ­ها در اختیارش بگذارند تا بتواند سبک شخصی­ متمایزش را توسعه دهد. این اثر 688 هزار دلار قیمت دارد و با وجود اینکه در موزه­ ها نیز به نمایش درآمده است اما بودجه مالی برای حمایت از تحقیقات خود را از موسسات هنری دریافت کرده است و همچنین از NFT نیز برای افزایش سرمایه استفاده می­کند.

یکی از موانع مهم قابل دسترس بودنNFT ، ویژگی­های قانونی نامعلوم شبکه­ های ارز دیجیتال است، زیرا قراردادهای هوشمند دیجیتال در دادگاه لازم­الاجرا نیستند و با اینکه از لحاظ نظری ممکن است از هنرمند حمایت بیشتری داشته باشند، اما در صورت بروز مشکل فقط توسط شخصی که دارای منابعی موثق کافی برای پیگرد قانونی است مناسب اجرایی شدن هستند. در حال حاضر هر کسی که NFT مرتبط با یک تصویر را دارد، می­تواند ادعای مالکیت حقوق دیجیتالی آن را داشته باشد؛ چه حق کپی­رایت واقعی داشته باشد یا نه. هنرمندان با استفاده ازNFT به عنوان جایگزینی برای فروش آثار هنری در گالری، متوجه خواهند شد که عدم تنظیم مقررات و مالکیت نامشخص معنوی در بازار هنرهای سنتی مشکلاتی است که بلاکچین آنها را بیش از آنکه برطرف کند، تشدید نیز می کند.

هنوز هم، بسیاری از هنرمندان می­دانند که برخی NFT ها در حال حاضر با ایجاد یک بازار سوداگرانه برای کارهای دیجیتالی که قبلاً به راحتی در سیستم­های توزیع و تبادل دنیای هنر نمی­گنجیدند، بر فروش و ارزیابی هنر تأثیر می­گذارند. با تست رویه­های قانونی و تکامل فناوری­ها، ما در حال حاضر شاهد تأثیر گسترده NFT ها در فروش و گردش فیزیکی اشیا هنری نیز هستیم. در هر حال برای هنرمندانی که احساس خوبی در صرف وقت و تلاش خود با یک پلتفرم آزمایشی و هنوز اثبات نشده دارند،NFT  راهی جذاب برای بازتعریف رابطه­ شان با بازار هنر است.