هنرمندان بازنشسته نمی‌شوند، آنها می‌میرند.

هنرمندان بازنشسته نمی‌شوند، آن­ها می­‌میرند.

«زیبایی، علم و هنر همیشه پیروز خواهند بود.» این جمله را کریستو در سال 1958 در نامه­‌ای به کارگزارش نوشته بود.

او چند روز پس از آن، در 31 ماه می در سن 84 سالگی در خانه‌اش درنیویورک درگذشت. کریستو که هنرمندی اصالتاً بلغارستانی بود، عمر خود را همراه با همسرش ژان کلود صرف خلق هنر مفهومی و به طور خاص، هنر زمین و هنر محیطی کرد. آن­ها به کمک آثارشان بر ضرورت فعالیت هنرمند در جامعهٔ معاصر برای آفرینش پدیده­‌های زیبایی­‌شناختی تأکید می‌­ورزیدند و آثارشان به عمد همیشه نیازمند مشارکت جمعی بود.

آثار این دو به مردم کمک می‌کرد تا در یک تجربهٔ گروهی هنری گرد هم آیند. از پروژه­‌های بسته­‌بندی گرفته تا اجراهای بزرگ در دل طبیعت، آثار هنری آن­ها فراتر از مرزهای نقاشی، مجسمه‌سازی و معماری می‌روند. کریستو و ژان کلود توانستند به شکلی موقت و فانی، با حفظ نوعی زیبایی‌شناسی منحصر به فرد، اشیاء و محیط را به تصرف خود درآورند؛ البته در این راه تکنولوژی به آن­ها کمک فراوانی کرد. کریستو و ژان کلود ساختمان­‌های عمومی و مناظر طبیعی را با هویتی متفاوت و غریب از نو ارائه می­‌کردند و با این کار نه تنها تصور همیشگی از آن منظرهٔ خاص را به چالش می­‌کشیدند، بلکه تن به محدودیت­‌های ارائهٔ اثر در گالری‌های هنری هم نمی­‌دادند.  به گفتهٔ خودشان، هنر آن­ها فریاد آزادی بود.

برخی از آثار مشهور آن­ها عبارتند از:

از ساحل بسته‌بندی‌شده در استرالیا ( 1968-69)

پرده درهٔ در کلرادو (1970-72)

حصار ممتد کالیفرنیا (1972-76)

جزایر احاطه‌شده در میامی (1980-83)

چترها در ژاپن و کالیفرنیا (1984-91)

بسته‌بندی ساختمان پارلمان مرکزی آلمان در برلین ( 1972-95)

دروازه‌­ها در سنترال پارک نیویورک ( 1979-2005)

مصطبهٔ لندن در دریاچه هایدپارک لندن (2016-2018)

این پروژه­‌های بزرگ هر کدام ویژگی­‌های منحصر به فرد خود را داشتند. مثلاً مصطبهٔ لندن، سازه‌ای هنری بود که با 7 هزار و 506 بشکهٔ پلاستیکی 250 لیتری به رنگ‌های سفید و ارغوانی ساخته شد و با 20 متر ارتفاع، تداعی‌گر مقبره‌های مصریان باستان و زیگورات‌های بین‌النهرین بود. این اثر که فرایند ساخت آن دوسال طول کشید، تقریباً به مدت سه ماه بر روی دریاچهٔ هایدپارک لندن شناور بود. آثار او بر این نکته تأکید داشت که زیبایی میراست.

کریستو در مورد خلق آثار عظیم در مکان­‌های عمومی می­‌گفت ما می‌خواستیم بر این واقعیت که بشر از چیزهای جدید می‌­ترسد، غلبه کنیم. کار ما این بود که آن­ها را متقاعد کنیم از آن لذت ببرند؛ اما قانع کردن مسئولان منطقه یا مدیران محلی برای آغاز پروژهٔ جدید بسیار سخت بود. اینجا بود که طراحی‌های آنها از پروژه به یاری­شان می‌­آمد و به دیگران کمک می‌­کرد تصوری از آن­چه قرار است در نهایت دیده شود، داشته باشند. با این حال، همیشه اوضاع خوب پیش نمی‌رفت؛ کریستو حدود ۲۰ سال برای گرفتن مجوز پوشاندن یک رودخانه با الیاف مصنوعی در ایالت کلرادوی آمریکا تلاش کرد.

در سال 2009 همسرش ژان کلود درگذشت. وقتی از او دربارهٔ بازنشستگی‌اش پرسیدند با اشاره به غم از دست دادن او گفت: «هنرمندان باز نشسته نمی­ شوند، آن­ها می­ میرند.» به  گفتهٔ کارگزار او، آخرین پروژهٔ کریستو بعد از مرگ­ش اجرا خواهد شد. این پروژه  قرار است بر روی یک بنای یادبود جنگ جهانی در پاریس، از 18 سپتامبر تا 3 اکتبر 2021، به اجرا درآید.