پل سزان، هنرمندی که بیش از یک قرن پیش درگذشت، همیشه راهی برای ایجاد احساسی نو را بلد بود. او کوچ‌نشینی هنرمندانه خود را چه در درون و چه خارج از جنبش امپرسیونیستی زمانه‌اش، به معنای واقعی کلمه همچون عشایر، بین پاریس و زادگاهش اکس آن پروونس انجام می‌داد. پس از مرگ او در سال ۱۹۰۶، نام او به فریادی برای تظاهرات مدرنیسم تبدیل شد و آثارش با اشتیاق توسط هنرمندانی مانند پل گوگن، پیر آگوست رنوار، ادگار دگا و کامیل پیسارو جمع‌آوری شد.
یک نمایشگاه با موضوع بازنگری و مروری بر آثار و زندگی این هنرمند در حال حاضر از موسسه هنر شیکاگو (پایان در ۵ سپتامبر) به گالری مدرن تیت (۵ اکتبر ۲۰۲۲ تا ۱۲ مارس ۲۰۲۳) در حال انتقال است. بر اساس آثار به نمایش درآمده، جزئیات زندگی‌نامه‌ای کمتر شناخته‌شده‌ای دربارهٔ این هنرمند ساختارشکن، روشن خواهدشد؛ برای مثال در سردر نمایشگاه، متوجه یک اتفاق بزرگ خواهیدشد: در نمایشگاه نام پل سزان بدون آکسان روی اولین “E” نوشته شده است، درست همانطور که او در امضا خود آن را می‌نوشت. کیوریتورها استدلال می‌کنند که «É» آکسان‌دار، از گویش شهرنشین پاریسی باقی مانده است. فقدان آکسان در نوشتار خود سزان و اثر پل سزان نیز نشان‌دهنده وفاداری او به گویش پرووانسی آن دوران است.
پنج اثر پل سزان
در زیر ۵ اثر پل سزان که به انتخاب گردآورندگان در این نمایشگاه بازنگرانه گنجانده شده‌اند، آورده شده‌است.
۱- پدر هنرمند، در حال خواندن “L’Événement” (1866)
سزان در بیشتر دوران حرفه‌ای خود از بوم‌های بزرگ نقاشی استفاده نکرد، اما استثنای این قاعده موردی معروف است: سه‌گانه Les Grandes Baigneuses او که پس از مرگش در استودیوی او یافت شد (به شماره ۴ مراجعه کنید). با این حال، پس از Les Grandes Baigneuses، بزرگترین نقاشی او این پرتره اولیه از پدرش لوئی آگوست سزان بود که با ابروهای درهم‌رفته و به طرز ناخوشایندی روی راحتی نشسته است.
این شاید آشکارکننده‌ترین تابلویی باشد که سزان تا به حال نقاشی کرده‌است. علیرغم ارائه حمایت مالی پدر به پسرش و ساخت استودیویی برای او در Bastide du Jas de Bouffan، لوئی آگوست با فعالیت‌های هنری سزان مخالفت داشت و رابطه بین این دو در تمام طول زندگی سزان پر از مشکل باقی ماند. این نقاشی هم تنش بین این پدر و پسر را منعکس میکند و همچنین خیلی بیهوده آرزوی رستگاری آن‌ها را دارد. لویی آگوست به قندان، گلابی و جام آبی، طبیعت بی‌جانی که در آن زمان به تازگی توسط سزان نقاشی شده بود (۱۸۶۵)، پشت کرده است. او در حال خواندن L’Événement است. روزنامه‌ای که عمر کوتاهی داشت و در اوایل از امپرسیونیسم فرانسوی حمایت می‌کرد. در واقع، لویی آگوست مشترک نشریه دیگری بود.
گلوریا گروم، مسئول نقاشی و مجسمه‌ساز اروپایی در مؤسسهٔ هنر و یکی از کیوریتورهای اصلی موسسه «سزان» میگوید: «سزان پدرش را بر تخت سلطنت می‌نشاند، اما در عین حال خودش را هم در آن جا می‌دهد.»
۲- خیابان در Jas de Bouffan (حدود ۱۸۷۴–۱۸۷۵) اثر پل سزان
در زمان خلق این نقاشی، سزان به شدت تحت تاثیر جادوی امپرسیونیسم بود. با این وجود، او ضربات ضخیم قلم موی خود در مناظر قبلی‌‌اش را باری دیگر در سال ۱۸۶۰ تکرار کرد تا جاده‌ای را از عمارت فوق‌العاده خانواده‌اش با ردیفی از درختان شاه‌بلوط و قاب کاهگلی ضخیم علف در پیش‌زمینه سمت راست، به تصویر بکشد.
در مورد این تابلو، ناتالیا سیدلینا، کیوریتور گالری تیت میگوید: «این اثر، زاییده تخیل سزان است» در جایی که او ایستاده است و از خانه دور می‌شود، استخر خانواده قابل مشاهده است؛ ویژگی‌‌ای که تمام تزئینات سبک زندگی بورژوازی با کنده‌کاری‌هایی به شکل شیر و یک فواره را دارد. سزان این منظره را خیلی ظریف و نرم بازسازی کرد و صحنه را به ایده‌آل باغی که در اوایل دوره رمانتیک شکل گرفته بود، نزدیک‌تر کرد.
۳- اووِرز، نمای پانورامیک (۱۸۷۳–۱۸۷۵) اثر پل سزان
Auvers-sur-Oise اثر پل سزان، جایی در شمال‌غربی پاریس، در قرن نوزدهم به لطف دکتر پل گشه، پزشکی که اولین حامی امپرسیونیست‌ها بود، به مکه هنرمندان تبدیل شد. او در ساختمان سفید و برج‌مانند سمت چپ بالای این ترکیب زندگی می‌کرد که سزان در اولین اقامت طولانی خود در اوورز به دعوت پیسارو، نقاشی کرد. تصمیم سزان برای نقاشی این منطقه، نشان‌دهنده نزدیکی او به افراد گروه امپرسیونیست بود.
به نظر می‌رسد که سزان متناسب با محیط این منطقه، آزادانه‌تر از کارهای قبلی خود دست به تجربه می‌زند. واضح است که صدایی در ذهن سزان او را فرامی‌خواند. کیتلین هسکل، گردآور آثار هنری مدرن و معاصر در مؤسسهٔ هنر، میگوید:”او در حال یافتن یک راه جدید و سازنده‌تر برای مونتاژ کردن یک عکس و نمایش دادن نشانه‌ها بر روی سطح است.” در این بوم هفت رویکرد مختلف برای رنگ‌گذاری و جزئیات خطی‌ای وجود دارد که در آن ساختارهای زاویه‌داری را می‌توان دید که شروع به درهم‌تنیدگی با یکدیگر می‌کنند.”
۴- حمام کننده (۱۸۸۵) اثر پل سزان
مانند تابلوی The Artist’s Father اثر پل سزان، این حمام‌کننده نمونه‌ای نادر از یک بوم در مقیاس بزرگ است که یک فیگور را به تصویر می‌کشد و برگرفته از اثر قبلی سزان «حمام‌کنندگان در استراحت» است (۱۸۷۶–۱۸۷۷).
به گفته هاسکل ایجاد یک «یادبود حقیقی» از چهره‌های کاملاً معمولی، به‌طور بنیادی تمهیدات کلاسیک و رئالیستی آن زمان را در هم آمیخت. او در ادامه اضافه کرد: «این یک ژست قهرمانانه و ویژه نیست. کمی کنایه یا به نوعی پارادوکس بین روزمرگی شخصیت اصلی و سوژه و بزرگی ابعاد این نقاشی وجود دارد».
همچنین می‌دانیم که سزان این فیگور را نه از یک مدل زنده، بلکه از روی یک عکس به تصویر کشیده است. این حقیقت حاکی از استقبال او از پیشتازی تکنولوژی در تغییر تولیدات هنری در آن زمان است که شامل سفارش محفظهٔ لوله‌ای رنگ‌ها، بوم‌های از پیش آماده و سه‌پایه‌های تاشو می‌شد.
۵- سیگاری (۱۸۹۰) اثر پل سزان
در زمانی که این پرتره تکمیل شد، سزان پاریس را به مقصد منطقه اکس-آن ترک کرده بود؛ جایی که هنر او نیز به همین ترتیب شیبی محافظه‌کارانه و بی‌نظم داشت. او به‌عنوان سوژه جدید به سراغ کارگران روزمزد محلی رفت -از جمله مرد ناشناس این تابلو- که به نظر می‌رسد در «ورق‌بازان» اثر پل سزان (۱۸۹۰–۱۸۹۲) نیز ظاهر می‌شود.
با این حال گروم تأکید میکند که محافظه‌کاری سزان در این دوره فقط در حد سبک گسترش یافته است، نه در اجرا. صمیمیت این پرتره تک‌پیکری تنها بر ویژگی‌های خارق‌العاده این نقاشی تأکید میکند؛ مانند ژست تا حدی ساختگی فیگور و زاویه عجیب و غریب سطحی که روی آن تکیه کرده است و در پس‌زمینه و لباس سوژه می‌چرخد، جایی که سزان «از افزودن یک رنگ دیگر امتناع میکند».
گروم میگوید: «هیچ‌چیز واقعاً مثل یک پرتره رئالیستی کار نمی‌کند». نتیجه نهایی این است که این مرد مکانی برای استراحت ندارد. او حتی در پوزیشنی که در زندگی وجود خارجی ندارد، قرار گرفته است.
